[chrzescijanie] Fwd: Prochy Serweta wołają przeciwko Janowi Kalwinowi

Pią, 19 Sty 2007, 09:02:39 CET

------- Forwarded message -------
From: "Nowoście ze stron Poznaj Pana"
To: piotr864 w gmail.com
Subject: Prochy Serweta wołają przeciwko Janowi Kalwinowi
Date: Thu, 18 Jan 2007 21:31:23 +0100

Dość wstrząsające świadectwo historii (i chyba bardzo ważne ze względu na
popularność doktryny Kalwina) a szczególnie dla protestantów, którzy
wierzą, że ten ruch nie brał udziału w paleniu konkurencji na stosach,
brrr.

Wersja wygodniejsza do czytania:
http://www.poznajpana.org/articlebody.asp?id=1194
  - - -  - - - - - - - - - - - - - - - - - - - --------------------------
Prochy Serweta wołają przeciwko Janowi Kalwinowi
Corner Dan
Wszystkie odnośniki znajdują się na końcu artykułu

Prawa autorskie należą do Daniel D. Corner, 1995.
Zapewnia się zgodę na kopiowanie tego artykułu w CAŁOŚCI wyłącznie do
niezarobkowej dystrybucji
..........................................................
Za chwilę przeczytasz o ważnej części historii kościoła z okresu
Reformacji, która tak dokładnie została usunięta współcześnie, że tylko
niewielu ludzi wie o tych faktach. Przygotuj się na szok.

27 października 1553 Jan Kalvin założyciel Kalwinizmu, spalił lekarza
Michała Serweta na stosie poza Genewą za jego doktrynalne herezje! (1) W
tym momencie autor popularnej doktryny "raz zbawiony na zawsze zbawiony"
(znanej też w niektórych kręgach jako "wytrwanie świętych") pogwałcił
hasło Reformacji - "Tylko Pismo"  mordując doktrynalnego heretyka, nie
mając na to Biblijnego usprawiedliwienia. To wydarzenie było czymś o czym
Kalwin rozważał długo wcześniej, zanim jeszcze Servetus został złapany,
ponieważ napisał do swojego przyjaciele, Farel'a, 12 lutego 1546 roku
(siedem lat przed aresztowaniem Serweta) i pozostawił następujący zapis:

"Jeśli on [Serwet] przybędzie [do Genewy] nigdy nie dopuszczę, aby żywy
opuścił ją, jeśli moja władza (autorytet) coś znaczy." (2)

Oczywiście, w tamtych dniach władza Kalwina w Genewie i Szwajcarii miała
zasadnicze "znaczenie". To dlatego niektórzy mówili o Genewie jako o
"Rzymie protestantyzmu" (3)

a o Kalwinie jako o "Protestanckim 'papieżu' Genewy" (4) . W czasie
rozprawy Serweta, Kalwin napisał:

"Mam nadzieję, że wyrok będzie domagał się kary śmierci" (5).

To wszystko pokazuje, mówiąc łagodnie, nie znaną czy nie bardzo wdzięczną
stronę Jana Kalwina. Oczywiście, żywił on w sobie, w sercu, długotrwałą,
zabójczą nienawiść i był gotów na pogwałcenie Pisma po to, aby zadać
śmierć komuś innemu i to w najbardziej obrzydliwy sposób. Pomimo, że
zgodził się na prośbę Serweta, aby mógł zostać ścięty, wyraził milczącą
zgodę na inny sposób wykonania egzekucji. Lecz, skąd wzięło się takie
pragnienie śmierci Serweta?

"Aby wyratować Serweta z jego herezji, Kalwin odpowiedział najnowszym
wydaniem swojej 'Instytucji chrześcijańskiej religii', które Serwet
natychmiast zwrócił z obraźliwymi uwagami na marginesach. Pomimo obrony
[sic] Serweta, u Kalwina rozwinęła się w czasie ich korespondencji silną
niechęć do niego, i odmówił on zwrotu jakichkolwiek oskarżających
materiałów" (6).

"Przekonany o herezji władz Kościoła Rzymskiego, Serwet uciekł przed
wyrokiem śmierci z więzienia. Kierując się ku Italii z niewyjaśnionych
powodów zatrzymał się w Genewie, gdzie został zadenuncjowany przez Kalwina
i reformatorów. Zauważono go na drugi dzień po przybyciu i potępiono jako
heretyka, gdy odmówił odwołania swych poglądów. Spalony w 1553 roku przy
wyraźnej, milczącej zgodzie Kalwina" (7).

W czasie ucieczki z Wiednia, Serwet zatrzymał się w Genewie i popełnił ten
błąd, że poszedł na kazanie Kalwina. Został rozpoznany i aresztowany zaraz
po usłudze (8).

"Kalwin aresztował go [Serweta] jako heretyka. Skazał i spalił na śmierć"
(9)

Od czasu, gdy Kalwin aresztował go 14 sierpnia, aż do jego skazania Serwet
spędził ostatni dni swego życia:

" ... w ohydnym gnoju, bez światła, ciepła, z odrobiną żywności, bez
wyposażenia sanitarnego" (10).

Należy zanotować, że kalwiniści z Genewy ułożyli wokół jego stóp na wpół
zielone drewno oraz założyli mu na głowę wieniec posypany siarką.
Pozbawienie go życia w takim ogniu zajęło ponad 30 minut, podczas gdy cała
Genewa stała wokół, przypatrując się jego cierpieniu i powolnej śmierci!
Tuż przed tym wydarzeniem zapiski wskazują:

"Farel szedł obok skazańca, całkowicie nieczuły na to, co mógł Serwet
czuć, utrzymując zaporę słowną. Wszystko czego chciał to wymusić od
więźnia przyznanie się [sic] do jego doktrynalnego błędu  szokujący
przykład bezdusznej kuracji dusz. Po kilku minutach Serwet przestał
cokolwiek odpowiadać i zaczął modlić się o siebie. Gdy przybyli na miejsce
egzekucji, Farel zapowiedział zebranemu tłumowi: 'Oto widzicie, jaką moc
posiada Szatan, gdy ma w swej mocy człowieka. Ten człowiek jest
wyróżnionym uczonym i być może wierzył, że działa właściwie. Lecz teraz
Szatan posiadł go całkowicie, tak jak może posiąść was, jeśli wpadniecie w
jego pułapki'.

Gdy kat zaczął swoją pracę, Serwet wyszeptał trzęsącym się głosem: 'O,
Boże! O, Boże!' Wściekły Farel kłapnął na niego: 'Nie masz nic innego do
powiedzenia?' Tym razem Serwet odpowiedział mu: 'A cóż innego mogę, jak
tylko mówić do Boga!' Po czym został podniesiony na stos i przykuty do
pala. Wieniec posypany siarką został umieszczony na jego głowie. Gdy
wiązki zostały zapalone, rozdzierający krzyk przerażenia złamał go.
'Miłosierdzia, miłosierdzia!'- wołał. Przez ponad pół godziny trwała
straszliwa agonia, ponieważ wiązki zostały zrobione z na wpół zielonego
drewna, które paliło się powoli. 'Jezu, Synu wiecznego Boga, miej łaskę
nade mną'  krzyczał dręczony mężczyzna z pośród płomieni . .. ...." (11)

Pomimo, że zasadniczo to samo znajdujemy przy nawróceniu się pokutującego
złodzieja (ew. Łk. 23:42, 43 in. Łk 18:13) i Pismo mówi, że "Każdy, kto
wyzwał imienia Pańskiego, zbawiony będzie " (Dz. 2:21; Rzm. 10:13), Farel
ciągle uważał Serweta za niezbawionego do samego końca jego życia:

"Farel zauważył, że Serwet mógł być zbawiony przez zmianę miejsca
przymiotnika i wyznanie Chrystusa jako Wiecznego Syna, a nie Syna
wiecznego Boga" (12).

"W ten sposób Kalwin zamordował swego przeciwnika i nic nie wskazuje na
to, żeby kiedykolwiek pokutował z tego przestępstwa [sic]. Następnego roku
opublikował obronę [sic], w której dalej znieważał swego poprzedniego
adwersarza najbardziej mściwym i nieutemperowanym językiem" (13).

Podobnie jak rzymscy katolicy spalili na stosie w 1415 roku Jana Husa (14)
za doktrynę, tak i Kalwin spalił na stosie Michała Serweta. Lecz czy
sprawa dotyczy tylko doktryny? Czy była jakaś inna przyczyna, może
polityczna?

"Jako 'uparty heretyk' stracił w procesie konfiskaty cały swój dobytek bez
większego hałasu. Był okrutnie traktowany w więzieniu. Jest więc
zrozumiałe, że Serwet był prostacki i obraźliwy w swej konfrontacji z
Kalwinem. Niestety tym razem Kalwin walczył o swój upadający w Genewie
autorytet. Przeciwnicy Kalwina wykorzystali Serweta jako pretekst do
atakowania teokratycznego rządu genewskich reformatorów. Stało się dla
Kawlwina sprawą prestiżu  drażliwy punkt dla wszelkiego dyktatorskiego
reżimu  aby w tej sprawie dowieść swej mocy. Dokonał wymuszenia wyroku
śmierci na Serwecie wszelkimi możliwymi sposobami, jakie w swojej
dyspozycji posiadał" (15) .

"Dość ironiczne jest to, że egzekucja Serweta w rzeczywistości nie
podparła siły genewskiej reformacji. Wręcz przeciwnie, Fritz Barth
sugerował, że 'poważnie skompromitowała Kalwinizm i oddała go w ręce
katolików, którym Kalwin chciał zademonstrować swoją chrześcijańską
ortodoksję, najlepsze narzędzie do prześladowania Hugenotów, którzy nie
byli niczym innym w ich oczach jak tylko heretykami'. Postępowanie
przeciwko Serwetowi służyło jako protestancki modelowy proces sądowy
heretyków. . . ". ...nie różnił się niczym od metod stosowanych przez
średniowieczną inkwizycję . . . Zwycięzcy reformatorzy, również nie byli w
stanie przeciwstawić się pokusom władzy" (16) . Czy jest możliwe, aby
człowiek taki jak Jan Kalwin był

"wielkim teologiem" i w tym samym czasie działał w tak karygodny sposób,
po czym nie okazywał skruchy? Drogi czytelniku, czy masz serce, które
mogłoby, podobnie jak Jan Kalwin, spalić druga osobę na stosie?

Zilustrujmy to w inny sposób. Przypuśćmy, że pewien człowiek z twojego
zboru o reputacji duchowego przywódcy złapał psa twojego sąsiada, przykuł
go do pala i przy pomocy niewielkiej ilości zielonej rozpałki pomalutku
przypalał go, aż do śmierci. Co pomyślałbyś o takiej osobie, szczególnie
po tym, gdyby nie okazywał skruchy. Czy chciałbyś, aby interpretował dla
ciebie Biblię? Sprawa ma się znacznie gorzej z Janem Kalwinem, ponieważ
człowiek, nie tak jak pies, jest stworzony na podobieństwo Boga! Czy się
to podoba, czy nie, jedynym wnioskiem z tego materiału dowodowego jest to,
że serce Kaliwna było czarne, nie oświecone z powodu zabójczej nienawiści
do Serweta. W najlepszym przypadku Kalwin był duchowo zaślepiony przez tą
nienawiść, a zatem duchowo ograniczony we właściwym rozpoznawaniu słowa
prawdy (17) . W najgorszym zaś, co wyraźnie ma miejsce w tym przypadku,
zgodnie z tym co mówi Pismo, Jan Kalwin sam nie był zbawiony:

Obj. 21:8
Udziałem zaś bojaźliwych i niewierzących, i skalanych, i zabójców, i
wszeteczników, i czarowników, i bałwochwalców, i wszystkich kłamców będzie
jezioro płonące ogniem i siarką .

1 Jana
2:3 - A z tego wiemy, że go znamy, jeśli przykazania jego zachowujemy.
2:4 - Kto mówi: Znam go, a przykazań jego nie zachowuje, kłamcą jest i
prawdy w nim nie ma.

.....
3:15 - Każdy, kto nienawidzi brata swego, jest zabójcą, a wiecie, że żaden
zabójca nie ma w sobie [trwałego] żywota wiecznego.

Greka dodaje tutaj ważne słowo do 1 Jn 3:15, które jest czasami pomijane w
tłumaczeniach. Tym słowem jest "trwałe" lub "zamieszkujące" i stwierdza,
że mordercy nie mają żywota mieszkającego stale w nich.

Drogi czytelniku, skoro mordercy są ludźmi niezbawionym, a Jan Kalwin był
mordercą, to Kalwin był niezbawiony! Co więcej, ponieważ niezbawieni mają
zaciemnione duchowe pojmowanie (Ef. 4:18), a Kalwin był niezbawiony w myśl
Pisma, to Kalwin miał zaciemnione zrozumienie duchowego pojmowania rzeczy.

Jezus powiedział, że możemy "poznawać" ludzi po ich owocach (Mt. 12:33) 
może to być Jan Kalwin czy ktokolwiek inny!

W podobny sposób pisał apostoł Jan

1 Jana
3:10 - Po tym poznaje się dzieci Boże i dzieci diabelskie. Kto nie
postępuje sprawiedliwie, nie jest z Boga, jak też ten, kto nie miłuje
brata swego.

Czy możesz powiedzieć, że Kalwin postępował "sprawiedliwie" w sprawie
Serweta? Jeśli nie, to czyż nie czyni go to "dzieckiem diabła", zgodnie z
tym wersetem i innymi cytowanymi już wcześniej? Pomimo, że niektórzy będą
głosić napuszone mowy i wściekać się na taki wniosek, czy na podstawie
Pisma, możemy dojść do jakiegokolwiek innego?

Nie potrzebne są żadne inne dowody na to, aby obiektywnie stwierdzić
duchowy stan Kalwina. Niemniej jednak, dwóch innych mężczyzn powinno być
pokrótce wspomnianych:

"Dwa inne, znane epizody dotyczą Jacquec'a Grueta i Jerome Bolsec'a.
Gruet, którego Kalwin uważał za libertyna, napisał listy krytykujące
Konsystorz i, poważniejsza sprawa, petycję do katolickiego króla Francji,
aby interweniował on w polityczne i religijne sprawy Genewy. Przy
współdziałaniu (zgodzie) Kalwina został on ścięty za zdradę. Bolsec
publicznie rzucał wyzwanie nauczaniu Kalwina o predestynacji, doktrynę,
którą Bolsec i wielu innych uznało za moralnie odrażającą. Wypędzony z
Genewy w 1551 roku, zemścił się sam drukując w 1557 roku biografię
Kalwina, w której oskarżył go o chciwość, złe prowadzenie finansów i
seksualne odchylenie" (18).
Jak powinno się zajmować heretykiem?

W jaki sposób heretyk czy jakiś inny fałszywy nauczyciel powinien być
traktowany, jeśli chcemy trwać w ramach biblijnych wskazówek? Paweł
napisał do Tytusa dotykając właśnie tego tematu, który zaczyna się od
kwalifikacji przywództwa w kościele:

List do Tytusa
1:9 - Trzymający się prawowiernej nauki, aby mógł zarówno udzielać
napomnień w słowach zdrowej nauki, jak też dawać odpór tym, którzy jej się
przeciwstawiają.
1:10 - Wielu bowiem jest niekarnych, pustych gadułów, zwodzicieli,
zwłaszcza pośród tych, którzy są obrzezani;
1:11 - Tym trzeba zatkać usta, gdyż oni to całe domy wywracają, nauczając
dla niegodziwego zysku, czego nie należy.

Widać więc wyraźnie, że fałszywi nauczyciele powinni być "uciszeni" nie
przez zabijanie ich, jak to zrobił założyciel Kalwinizmu, lecz obalając
ich twierdzenia Pismem. To jest prawdziwa chrześcijańska metoda. Gdyby
użyć przykładu Kalwina jako standardowej zasady postępowania to należało
by następnym razem, gdy pojawią się u naszych drzwi świadkowie J_wy czy
mormoni fizycznie ich obezwładnić, przywiązać do pala i zrobić z nich
ludzkie pochodnie. Możesz sobie wyobrazić chrześcijanina tak
postępującego, a tym bardziej renomowanego teologa? Czy jeśli taka rzecz
miała miejsce to możesz zmusić się do wiary w to, że był to człowiek
rzeczywiście zbawiony i przylgnąć do jego unikalnej, doktrynalnej
odmienności?

Fałszywi nauczyciele powinni być otwarcie tak nazywani, jak to uczynił
apostoł Paweł w przypadku Hymeneusza i Filetosa, którzy niszczyli wiarę
niektórych chrześcijan, których Paweł znał:

2 List do Tymoteusza.
2:17 - A nauka ich szerzyć się będzie jak zgorzel; do nich należy
Hymeneusz i Filetos,
2:18 - Którzy z drogi prawdy zboczyli, powiadając, że zmartwychwstanie już
się dokonało, przez co podważają wiarę niektórych.

Jest to również ważny środek zapobiegawczy przeciwko duchowej truciźnie
fałszywych nauczycieli.

Dlaczego Kalwin pogwałcił te Biblijne wskazówki? Skoro Kalwin zdecydowanie
sprzeciwiał się inspirowanym Duchem Świętym zarządzeniom Pawła (i jego
przykładem) mówiącym o tym, w jaki sposób zajmować się heretykami, czyż
nie jest bezpiecznie założyć, że Kalwin był strzeżony przez innego ducha
niż miał ap. Paweł? Co więcej, dlaczego te fakty dotyczące życia Jana
Kalwina są rzadko wspominane współcześnie? Odpowiedź na to ostatnie
pytanie jest oczywista: są zarówno wstydliwe jak i zabójcze dla
kalwinistów, którzy dumnie mówią o sobie używając jego nazwiska! Ponieważ
są oni ewangeliczną większością i to ich moc i wpływy mają największe
oddziaływanie na to, co szerzy się po naszej ziemi a nawet na świecie, to
ta informacja o założycielu rzadko  o ile w ogóle  da się usłyszeć.
Wielu ludzi teraz dowiaduje się o tych szokujących faktach dotyczących
założyciela kalwinizmu, gdy czytają je po raz pierwszy!

"Żadne inne zdarzenie tak nie wpłynęło na historię osądzania Kalwina, jak
rola jaką odegrał w złapaniu i egzekucji hiszpańskiego lekarza i teologa
amatora Michała Serweta w 1553 roku. To wydarzenie zacieniło wszystko inne
cokolwiek Kalwin zdobył i nadal krępuje jego współczesnych wielbicieli"
(19).

Pozostają trzy ważne pytania:
(1) Czy Jan Kalvin może zostać biblijnie usprawiedliwiony z morderstwa
Michała Serweta?
(2) Czy śmiertelna nienawiść, zgodnie z Pismem, czyni kogokolwiek duchowo
niezdolnym do właściwego interpretowania Pism?
(3) Czy morderca może być zbawiony zgodnie z Obj. 21:8?

Te wszystkie odpowiedzi ciążą na wiarygodności popularnej doktryny Kalwina
o wytrwaniu świętych, między innymi. Z żalem stwierdzamy, że kalwińska
wersja chrześcijaństwa przeważa w naszej ziemi, lecz czy jest biblijna?
Odpowiedzieć na to twierdząco to powiedzieć, że podwójna predestynacja
Kalwina jest prawdziwa, to jest, niektórzy są przeznaczeni do Nieba, a
inni są przeznaczeni do piekła bez wolnego wyboru z ich strony (20). To
pogwałcałoby wiele miejsc Pisma, w tym

2 List Piotra
3:9 - Pan nie zwleka z dotrzymaniem obietnicy, chociaż niektórzy uważają,
że zwleka, lecz okazuje cierpliwość względem was, bo nie chce, aby
ktokolwiek zginął, lecz chce, aby wszyscy przyszli do upamiętania.

Co więcej, nauczanie Kalwina ogłasza, że dzieło Jezusa na krzyżu NIE było
bezkresne, ponieważ nie wylał Swojej krwi za wszystkich ludzi, lecz tylko
za wybranych  tych przeznaczonych do zbawienia. Jest to wyraźnie
sprzeczne z

1 List Jana:
2:2 - On ci jest ubłaganiem za grzechy nasze, a nie tylko za nasze, lecz i
za grzechy całego świata.

Ta jego doktryna o "wytrwaniu świętych" zapewnia również, że Boża moc
będzie utrzymywać bezpiecznie prawdziwie zbawioną osobę, bez względu na to
jak ciężki grzech popełni po swoim odrodzeniu i/lub wszelkie doktrynalne
herezje, których się uchwyci, w ten sposób naruszając wiele biblijnych
przykładów i ostrzeżeń, które dowodzą czegoś przeciwnego!

Powinno być wyraźnie widoczne, że od założyciela, aż po dzień dzisiejszy,
że doktryna wytrwania świętych (najczęściej znana jako "raz zbawiony na
zawsze zbawiony") najczęściej jest nauczaniem "licencji na niemoralność"
pod flagą łaski  patrz. Jd 3:4.

Jak jego własna teologia pozwoliła Kalwinowi na podjęcie działań przeciwko
Serwetowi, tak dziś wielu jest niemoralnych, kłamców, pijaków, chciwców
itd., wyznających swoje zbawienie. Jest to odgałęzienie wypaczonego przez
Kalwina przesłania łaski  nauczania, które się "rozeszło jak gangrena" od
jednego człowieka, który oficjalnie spalił drugiego i przez pozostałe 10
lat i 7 miesięcy swego życia, nigdy publicznie nie pokutował z tego
przestępstwa.

"Prochy Serweta będą wołać przeciwko niemu tak długo, dopóki nazwiska tych
dwóch mężów nie będą znane całemu światu" (21).
Uwagi:
1. "Znaczące jest to, że tylko na podstawie dwóch przypadków został
potępiony Serwet  jako przeciwnik Trójcy i chrztu niemowląt. " Roland H.
Bainton, Hunted Heretic (The Beacon Press, 1953), p. 207. [Komentarz: O
ile Serwet mylił się co do Trójcy to jeśli chodzi o odrzucenie chrztu
niemowląt powiedział tak: "Jest to wynalazek diabła, piekielne fałszerstwo
na zniszczenie całego chrześcijaństwa" (Ibid., p. 186.) Wielu chrześcijan
współcześnie może tylko potwierdzić serdecznym "Amen" na to stwierdzenie.
Niemniej, to właśnie, częściowo, spowodowało skazanie przez kalwinistów na
śmierć Serwetusa!-
2. Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge (Baker Book House,
1950), p. 371.
3. The Wycliffe Biographical Dictionary Of The Church (Moody Press, 1982),
p. 73.
4. Stephen Hole Fritchman, Men Of Liberty (Reissued, Kennikat Press, Inc.,
1968), p. 8.
5. Walter Nigg, The Heretics (Alfred A. Knopf, Inc., 1962), p. 328.
6. Steven Ozment, The Age Of Reformation 1250-1550 (New Haven and London
Yale University Press, 1980), p. 370.
7. Who's Who In Church History (Fleming H. Revell Company, 1969), p. 252.
8. The Heretics, p. 326.
9. The Wycliffe Biographical Dictionary Of The Church, p. 366.
10. John F. Fulton, Michael Servetus Humanist and Martyr (Herbert
Reichner, 1953), p. 35.
11. The Heretics, p. 327.
12. Hunted Heretic, p. 214. [Komentarz: Nigdzie w Biblii nie widzimy
takiego nacisku na czyjeś zbawienie. Umierający złoczyńca, filipiński
strażnik i Korneliusz zostali zbawieni przez podstawową ufająco-poddającą
się wiarę w Jezusa.
13. Michael Servetus Humanist and Martyr, p. 36.
14. John Hus zaatakował różne doktryny rzymsko katolickie herezja takie
jak transsubstancjację, służalstwo wobec papieża, wiarę w świętych,
skuteczność rozgrzeszenia przez kapłaństwo, bezwarunkowe posłuszeństwo
ziemskim regułom i świętokupstwo. Hus uczynił Pismo Święte jedyną zasadą w
sprawach religii i wiary. Patrz. The Wycliffe Biographical Dictionary Of
The Church, p. 201.
15. The Heretics, p. 326.
16. Ibid., pp. 328, 329.
17. Na przykład, w przeciwieństwie do znaczenia jakie nadał Jezus w
przypowieści o ziarnie polu (Mt. 13:24-43), gdzie Pan mówi nam, że "polem
jest świat" (w.38), Jan Kalvin nauczał, że "polem jest kościół". Patrz
komentarz Kalwina do Ewangelii Mateusza.
18. The Age of Reformation 1250-1550, pp. 368,369. Ksiązka Bolsec'a, w
której oskarża Kalwina jest cytowana w Histoire de la vie, moeurs, actes,
doctrine, constance et mort de Jean Calvin ... pub. a Lyon en 1577, ed. M.
Louis-Francois Chastel (Lyon, 1875).
19. Ibid., str. 369.
20. Augustine z Hippony, katolicki teolog, wcześniej proponował
predestynację i od niego Jan Kalwin ściągnął ten pomysł.
21. The Heretics, p. 328. (return)

------------------------------------------------------------
Subskrypcja nowowści:
http://www.poznajpana.org/subscribe.asp

-- 
_______________________________________________
Moje strony to: http://www.poznajpana.org